Hoe pas ik in de maatschappij? Hoe zorg ik dat ik niet wordt opgeknoopt? In de ten onrechte vergeten roman ‘Kameraad Kisljakov’ leren we een Sovjet-burger kennen. Deze Ippolit Grigorjevitsj Kisljakov probeert zich stap voor stap om te vormen van ‘burger’, met oude sentimentele waarden, tot ‘kameraad’, ofwel: nuttig instrument voor Stalins heilstaat. Dit klinkt abstract, maar deze roman is een bruisende aaneenschakeling van levendige scènes, waarin Kisljakovs gedaanteverwisseling met chirurgische precisie wordt vastgelegd en de slapstick ruim baan krijgt. Soms is het Laurel & Hardy op papier! Niet alleen de overrompelende stijl van Romanov maakt indruk, ook de thematiek is volstrekt eigentijds: hoe ver ben ik bereid te gaan om mezelf in het keurslijf van de buitenwereld te persen? Een bekeringsgeschiedenis, die humor en diepte op zeldzame wijze ineenvlecht.

Pantelejmon Romanov (1884-1938) was in de jaren ’20 en ’30 een bekende schrijver in Sovjet-Unie. Zijn faam verwierf hij met satirische verhalen over de ondoorgrondelijkheden van de Sovjet-bureaucratie. Na zijn dood wilde niemand hem meer kennen en komt hij in geen enkel overzicht voor. Dankzij het oprukken van de (totalitaire) informatiemaatschappij krijgt Romanov’s werk weer aandacht.